Mediawetenschappers werken doorgaans met audiovisuele bronnen, teksten of (on)gestructureerde data. Data kunnen ontleend worden aan bestaande verzamelingen. Wat er aan onderzoek in Nederland plaatsvindt en welke data daarbij is of wordt verzameld, vind je in NARCIS.

Data kun je zelf verzamelen maar de toegang tot het bronnenmateriaal, zoals online audio, kranten of social media content is vaak auteursrechtelijk beschermd en het materiaal is soms verspreid over meerdere bewaarplaatsen.

De data zullen doorgaans vanuit verschillende perspectieven in (chronologische) samenhang worden bestudeerd. De context waarin de data zijn geproduceerd, verspreid en waargenomen is dan ook van belang voor onderzoek naar de constructie, verspreiding en receptie van specifieke sociale of culturele fenomenen, zie bijv. CREATE.

Beheer van digitale data

Met Research Data Management (RDM) zorg je dat jouw data tijdens en na het onderzoek vindbaar, toegankelijk en begrijpelijk zijn. Je zorgt daarnaast voor documentatie, bijvoorbeeld hoe de data verzameld, geschoond, verrijkt of anderszins zijn bewerkt, zodat ze te gebruiken zijn voor bijv. netwerk-, topic- of voorspellende analyses. En je verantwoordt de presentatietools, zoals Gephi, want het resultaat van jouw onderzoek is niet altijd een boek of een artikel; het kan een 3D reconstructie  of een database als Cinema Context zijn.

Goed uitgevoerd RDM bevordert de controlemogelijkheid, de integriteit en de impact van het onderzoek. De FGw hanteert een eigen Research Data Management Protocol. Daarnaast biedt de Research school for Media Studies ten behoeve van MA-studenten een handleiding Academic Integrity in Media Studies.

Datamanagementplan

Een prominent onderdeel van het beheer van onderzoeksgegevens is het Datamanagementplan (DMP). Het DMP benoemt alle aspecten van het databeheer tijdens en na afronding van het onderzoek. Niet alleen de UvA, maar ook andere instellingen, zoals KNAW, NWO en ERC, stellen eisen t.a.v. het beheer van data en gebruiken een eigen DMP.

Niet alles wat er in de loop van het onderzoek speelt, kun je meteen in het DMP vastleggen. Zeker als meerdere personen data verzamelen en bewerken, zullen er regelmatig nieuwe afspraken gemaakt moeten worden.

Metadata

Een belangrijk element binnen RDM zijn de metadata. Deze zijn onmisbaar voor het beschrijven en/of verrijken van de data en datafiles en om divers bronnenmateriaal in samenhang te kunnen onderzoeken. Uiteraard ben je vrij in de keuze van de metadata. Het heeft de voorkeur om zo mogelijk gebruik te maken van standaarden op het vakgebied zoals voor GIS-coördinaten.

Vanwege de specifieke aard van audiovisuele bronnen zijn additionele maatregelen nodig om ze op grotere schaal doorzoekbaar te maken. Dat kan door ze te koppelen aan beschrijvingen die de inhoud van de bron en een aantal contextuele gegevens bevatten (metadata, ondertitel files) en anderzijds met behulp van nieuwe technologie, zoals spraakherkenning voor het automatisch genereren van transcripties of beeldherkenning.

Opslag

Als alles eenmaal soepel loopt, zoek je misschien alleen nog opslagcapaciteit. Sinds september 2017 hebben alle onderzoekers van UvA en HvA toegang tot UvA/HvA figshare, waarin je het DPM, de planning, de data evenals de bewerkte data, de gebruikte tools en bijbehorende documentatie veilig kunt bewaren. Voor hulp zijn per faculteit data stewards aangesteld.

Opslag kan uiteraard elders. Er zijn diverse UvA communities, waaronder het Amsterdam Centre for the Study of the Golden Age, die beschikken over opslagruimte en SURF biedt onder de naam SURFdrive opslagcapaciteit aan.

Archiveren

Na beëindiging van het onderzoek kun je de data(files) of een representatieve selectie daarvan, archiveren. Dat heeft zo zijn voordelen: de data kunnen beschikbaar worden gesteld voor hergebruik, onderwijsdoeleinden en voor peer review. Afgesloten datasets kun je archiveren in DANS Easy, het belangrijkste data-archief voor de Nederlandse geesteswetenschappen. Andere data-archieven, zoals voor Fine Arts, Music, Theatre and Media Studies, vind je via Archiveren.

Ondersteuning

Mocht je vragen hebben, neem dan contact op met dhr. drs. M. G. (Martien) Versteeg, de informatiespecialist voor Mediastudies.